tat

Van Kahvaltısı

Van kahvaltı sofrasının öncelikli özelliği, yiyeceklerin tamamen doğal ürünlerden oluşması. Kahvaltı sofrasında; Van Balı, yoğurt kaymağı, süt kaymağı, yayık tereyağı, cacık, otlu peynir, örme peynir, beyaz peynir, kavurmalı-sucuklu yumurta, zeytin, murtuğa, kavut, ceviz reçeli, gül reçeli, süt ve gencirundan olur. Semaver çayı eşliğinde, taş fırınlarda pişirilen lavaş ekmeği ve Van çöreği, yukarıdaki lezzetlere eşlik eder. Van kahvaltısında yaz aylarında menüye yoğurt, cacık, piyaz; kış aylarında ise bal, pekmez ve tahin ilave edilir.

Van Balı

Zengin çiçek ve bitki florasına bağlı olarak Van'da arıcılık bir hayli gelişmiştir. Özellikle Çatak ve Bahçesaray ilçelerinde arıcılık önemli bir geçim kaynağıdır. Bölgede yetiştirilen arılardan kaliteli ballar elde edilir. Van’da, geçmişten günümüze karakovan balı üretimi yapılırken son zamanlarda modern kovanlarda da bal üretimi yapılmaya başlandı.

Acem Köftesi

Van Mutfağı’na özgü bu lezzetli köfte; kıyma, haşlanmış yumurta, kırık nohut, pirinç, ince bulgur, patates, domates salçası, kuru soğan, reyhan ve zeytirun baharatın karıştırılmasıyla yapılır. Köfte, Van’da Ramazan aylarında ve özel günlerde pişirilir. Yapımı çok zahmetli ancak lezzeti unutulmaz bir yemektir.

Kürt Köftesi

Çok ufak doğranan soğanlara köftelik bulgur, reyhan, tuz ve pul biber eklenir. Sözü geçen malzemelerin üzerine sıcak su eklenir ve malzemeler suyu çekip pişer. Pişen malzemeler soğuduktan sonra köfte haline getirilir, sıcak suda haşlanır, sonrasında üzerine sarımsaklı yoğurt ve salçalı sos eklenerek yenir.

Tandırda Van Balığı (İnci Kefali)

Van Gölü’nde yaşayan ve Van Balığı olarak da adlandırılan İnci Kefali’nin içi temizlenir, balık tuzlanır ve kalbur üzerinde süzülmeye bırakılır. Sonrasında su, un ve tuzdan oluşan birleşime batırılan balıklar, kuyruklarından tandıra yapıştırılıp pişirilir. Pişen balıklar yeşil soğan ve ayran ile servis edilir.

Tuzlu Balık

Van Gölü’nde yaşayan İnci Kefali’nden yapılır. Genellikle avlanmanın yasak olduğu bahar ve yaz ayları için hazırlanır. Temiz suyla yıkanan balıkların, tuzlanarak üç gün bekletilmesiyle elde edilir. Bu süre zarfında tuzlanmış balığın üzerine, balığın bozulmasını ve kokmasını önlemek amacıyla acı yaprak denen bir bitki konularak muhafaza edilir.  Balıklar üçüncü günün sonunda temiz suyla yıkanır ve süzülür. Sonrasında balıklar kasa ya da dibi delinmiş bir bidona karınları birbirine değmeyecek şekilde dizilir. Balıkları tamamen kapatacak kadar tuz dökülür, sonrasında bir sıra daha balık konur. Bidon ya da kasa dolana kadar bu işleme devam edilir. Serin yerde muhafaza edilir. Böylelikle avlanma mevsimi olmasa dahi balıklar tüketilmeye hazır olur.

Ayran Aşı

Sulandırılan ve yoğun bir ayran kıvamına getirilen yoğurt, bir yumurta ve un eşliğinde pişirilir. Pişen yemeğe doğranmış kabak ve evelik eklenir. Sonrasında yemeğin üstüne ince kıyılmış kişniş dökülür. Elde olan ürünleri değerlendirmeye yönelik yapılan, çok lezzetli bir çorba ortaya çıkar.

Gavut

Ana maddesi buğday olan, kahvaltıda yenen bir lezzettir. Kavrulmuş buğday, öğütülerek “kavut” haline getirilir. Kahvaltıda isteğe göre üzerine bal ya da gül reçeli dökülerek servis edilir.

Kete

Yoğurt ya da süt, toz şeker ve unun karışımıyla elde edilen hamur incecik açılır ve yufka elde edilir. O sırada yağ, un ve cevizin karışımıyla elde edilen harç,       yufkaya koyulur ve yufka kapatılır. Oluşan ürün, üzerine yogurt sürülüp tandır içinde pişirilir.

Patates Mıhlası

Yağda doğranmış soğan kavrulur, tuz, pul biber ve salça ilave edilir. Üzerine haşlanmış ve doğranmış patatesler konularak, karıştırılır. Piştikten sonra göz göz yumurta kırılıp pişmesi sağlanır. Üzerine kapak kapatılarak deme alınır, sonra servis yapılır.

Sodalı Van Pastası

Şeker ve yumurta bir kapta çırpılır. Yoğurt, yağ, un ve kabartma tozu ilave edilerek katı bir hamur elde edilir. Bu hamur yağlanmış tepsiye kaşıkla aralıklı olarak dökülür. Daha sonra tandırda çevrilerek pişirilir.

Van Otlu Peyniri

Van’ın meşhur otlu peynirinin yapımında kullanılan süt, genellikle koyun sütüdür. Bazen koyun sütüne inek ve keçi sütleri de karıştırılır. Sütler çiğ olarak mayalanır ve mayalama sıcaklığı elle tespit edilir. Süt mayalandıktan sonra, peynir yapım aşamasına geçmeden Van’a özgü otlar; yerel adlarıyla, sirmo, heliz, mendo, siyabo, kekik, yabani nane ve söv otu süte ilave edilir. Elde edilen peynir, salamurada veya kuru olmak üzere iki şekilde tuzlanır. Peynirlerin olduğu kaplar daha sonra serin bir yere konarak sonbahara kadar, bir nevi olgunlaştırılmaya terk edilir. 2-3 ay olgunlaştırılan peynirler, sonrasıda tüketime hazır hale gelir.

Murtuğa 

Murtuğa; tereyağı, un ve yumurta kullanılarak hazırlanan, yüksek ateşte pişirilen, Van’a özgü, yapımı basit bir lezzettir.

Van Kavutu

Kavut, kavrulmuş ve dövülmüş tahıl ununun şeker ya da başka tatlı yemişlerşe karıştırılmasıyla hazırlanan, helva benzeri bir tatlıdır.

Van Keledoşu

Keledoş’un yapımı oldukça zahmetli, ancak tadı bu zahmeti çekmeye değiyor! Van Mutfağı’nın olmazsa olmazlarından Keledoş’un tarihi 1800’lü yıllara dayanır.

Hakkari, Ağrı ve Bitlis gibi çevre illerde de yapılan ve ‘Kelecoş’ gibi farklı isimlerle anılan Van Keledoşu’nu diğer Keledoş’lardan ayıran en büyük özelliği eti ve tereyağıdır. Ayrıca Keledoş yapılırken kullanılan bakliyatların ayrı olarak pişirilmesi ve pişirilen bakliyatların Van’da yetişen yöresel adı ile Akpancar (Keledoş Otu) ve Kurut (Çökelek) harmanlanması, üzerine kızdırılmış yağa atılan pul biberin eklenerek servis edilmesi; bu lezzeti Van’a özgü kılar.

Erciş Üzümü

Erciş ilçesinin birçok yerinde yetiştirilen Erciş Üzümü’nün köklü bir geçmişi var. Karataşlar Mevkii'nde bulunan taşlar üzerine, Urartu Kralı II. Sarduri (M.Ö. 764-735) tarafından yazdırtılan çivi yazılı kitabede; Erciş'te üzüm bağlarının kurulduğunu, bağlardan üzüm çalanların cezalandırılacağı belirtilir. Küçük taneli ve ekşimsi farklı bir tadı bulunan Erciş Üzümü’nün bağbozumu, eylül ayının sonundan kasım ayının başına dek devam eder. 

Van Gül Reçeli

Van Gül Reçeli, güllerin toplanmasının ve ayıklanmasının, yıkanmasının, süzülmesinin ardından, şeker eşliğinde uzun süre pişirilmesiyle elde edilir. Genellikle sonbahar aylarında yapılır. Piştikten sonra reçelin içine, uzun süre bozulmaması ve hafif ekşi bir tat vermesi için limon suyu eklenir.